Hamulce – jak o nie dbać? Jak zużywają się tarcze, obręcze, klocki? Jak wyczuć, że hamulec jest zapowietrzony? Na te wszystkie pytania postaramy się Wam odpowiedzieć w poniższym artykule.
Shimano produkowało hamulce hydrauliczne pracujące na płynie DOT już w latach 60, jednak obecnie stosujemy olej mineralny, ze względu na większą przyjazność dla użytkownika - płyn DOT jest żrący i w przypadku kontaktu z lakierem na ramie roweru momentalnie go uszkodzi. Olej mineralny jest również mniej szkodliwy dla człowieka i dla środowiska. Dodatkowo olej mineralny ma wysoką temperaturę wrzenia, która nie zmienia się z czasem, jak w przypadku płynu DOT, który jest higroskopijny, czyli wchłania wodę i z czasem powoduje to znaczące obniżenie punktu wrzenia. Niezależnie od tego, jakiej marki hamulce posiadamy, należy dbać o to, żeby używać oleju lub płynu zalecanego przez producenta.
Równie ważne jest stosowanie oryginalnych przewodów i elementów połączeniowych, ponieważ tylko wtedy jesteśmy pewni, że ich uszczelnienia i inne materiały są przystosowane do danego rodzaju płynu. Jeśli zrobilibyśmy eksperymet i wrzucili uszczelkę z hamulca przystosowanego do pracy z olejem mineralnym do płynu DOT, lub odwrotnie, już po kilkudziesięciu godzinach zaobserwujemy zniszczenie uszczelki, przeważnie polegającej na znaczącej zmianie jej wymiarów. Oczywiście najlepszą wiedzę na temat hamulców w Twoim rowerze będzie miał wyspecjalizowany serwis rowerowy.
Przy maksymalnym wciśnięciu klamka hamulcowa powinna być twarda, powinniśmy być w stanie dokładnie wyczuć ten moment. Jeśli klamka hamulcowa jest gąbczasta w użyciu, tzn po maksymalnym jej wciśnięciu nadal można ją wciskać i nie da się dokładnie wyczuć maksymalnego momentu oporu, oznacza to, że hamulec jest zapowietrzony. Jak pamiętamy z lekcji fizyki w szkole, płyny nie są ściśliwe, a gazy tak. Jeśli więc po wciśnięciu hamulca nadal możemy naciskać dźwignię, oznacza to, że ściskamy właśnie małe pęcherzyki powietrza, które znalazły się w układzie. Procedurę odpowietrzania warto powierzyć specjaliście. Doświadczony mechanik również szybko zdiagnozuje, czy układ jest zapowietrzony i czy warto przy okazji odpowietrzania wymienić olej na nowy, oceni to po kolorze płynu w układzie.
W klasycznych hamulcach sterowanych linką w pancerzu następuje powolne zużycie, podobnie jak w przypadku przerzutek – dzieje się to na tyle wolno, że często tego nie zauważamy. Jeśli porównamy nasz używany rower do nowego roweru kolegi czy nowego roweru w sklepie i stwierdzimy, że w naszym dźwignia hamulca stawia dużo większy opór, jest to sygnał do wykonania serwisu. W skrajnym przypadku dźwignia hamulca przestanie odbijać po wciśnięciu. W przypadku hamulców tego typu bardzo ważne jest, żebyśmy zastosowali pancerze dobrej jakości. Pancerz jest mocno ściskany podczas hamowania, więc im bardziej jest on odporny na to ściskanie tym więcej energii przekażemy bezpośrednio do hamulca i tym samym hamowanie będzie bardziej efektywne.
Bardzo ważnym elementem układu hamulcowego są oczywiście klocki. Podobnie jak w samochodzie, ulegają one zużyciu. Warto mieć pewność, że nasze klocki są w dobrym stanie. W przypadku rowerów z klasycznymi hamulcami, klocki mogą gromadzić drobiny aluminium z obręczy, warto zadbać o ich wyczyszczenie i odpowiednie ustawienie i regulację hamulca. Źle ustawiony klocek ustawia się nieprawidłowo na obręczy, może to powodować różne nieprzyjemne efekty, oczywiście z osłabieniem siły hamowania na czele. Często sami nieświadomie przestawiamy zacisk hamulca, zdejmując i zakładając koło, na przykład podczas wymiany dętki czy przy transporcie roweru. Jeśli przy wciskaniu hamulca widzimy wyraźnie, że koło wygina się w którąś stronę, oznacza to nieprawidłowe ustawienie zacisku.
Ważne jest również odpowiednie dokręcenie śruby mocujacej hamulec. Odpowiednie ustawienie i regulacja hamulca nie jest trudną sprawą, ale doświadczony mechanik zrobi to zdecydowanie najlepiej. Pamiętajmy, że sprawne hamulce to nasze bezpieczeństwo. W przypadku hamulców tarczowych stwierdzenie nadmiernego zużycia jest nieco trudniejsze i najlepiej zaufać tu specjaliście. Jeśli hamulec zaczął wydawać nieprzyjemne zgrzyty przy hamowaniu, to najprawdopodobniej przegapiliśmy odpowiedni moment.
Oczywiście zużywają się również tarcze hamulcowe. Ciekawostką jest fakt, że wyższe modele tarcz hamulcowych Shimano mają konstrukcję warstwową, rdzeń tarczy jest aluminiowy, a powierzchnia cierna jest z nierdzewnej stali – pozwala to na obniżenie generowanej przy hamowaniu temperatury o 100 stopni Celsjusza. W najwyższych modelach ten aluminiowy rdzeń jest wyprowadzony na zewnątrz, w formie radiatora i w tych modelach temperatura spada o aż 150 stopni! Nadal jednak możliwe jest tzw. spalenie tarcz, jeśli np. używamy tarcz zbyt małych do naszej wagi w górzystym terenie. Spalone tarcze będą miały charakterystyczne niebieskie lub tęczowe odbarwienia, które warto skonsultować z doświadczonym mechanikiem i ew. rozważyć zakup tarcz o rozmiar większych. Jeśli natomiast aluminiowa powierzchnia wyłoni się spod warstwy stalowej, należy zaprzestać jazdy i bezwarunkowo wymienić tarczę na nową. Pamiętajmy o tym, że jeśli tarcza będzie nadmiernie zużyta może pęknąć, blokując koło w czasie jazdy. Jeśli wymieniamy tarczę – powinniśmy również zamontować nowe klocki.
Wymiana klocków hamulcowych w tarczowych hamulcach hydraulicznych Shimano to dość prosta sprawa, jednak żeby nasz hamulec jak najdłużej działał jak nowy, warto przy tej okazji dokładnie wyczyścić tłoczki i nasmarować je odrobiną oleju mineralnego. Po takim zabiegu tłoczki będą pięknie odbijać i klocki hamulcowe nie będą ocierać o tarcze po lekkim rozgrzaniu układu, co jest dość częstym irytującym użytkowników objawem.
Doświadczony mechanik lub sprzedawca z pewnością doskonale doradzą, jakie klocki hamulcowe wybrać. Przeważnie będziemy mieli wybór między metalicznymi, a żywicznymi. Klocki żywiczne mają bardziej miękką mieszankę, są więc mniej trwałe, ale zapewniają lepszą modulację, czyli możliwość precyzyjnego dozowania siły hamowania przez użytkownika. Klocki metaliczne zapewniają większą siłę hamowania i nieco większą trwałość, ale są też głośniejsze. Dodatkowo mamy również w ofercie klocki ze specjalnym radiatorem, które warto rozważyć, jeśli mieszkamy lub trenujemy w górzystym terenie, radiator obniża temperature układu o kolejne 50 stopni Celsjusza. Niektóre tańsze tarcze mogą być stosowane wyłącznie z klockami żywicznymi, istnieją również tarcze typu wąskiego i szerokiego, należy stosować do nich odpowiednie klocki, co łatwo może sprawdzić specjalista w serwisie, dysponujący odpowiednim katalogiem.
Udostępnij ten artykuł
